Ăn thịt chó - người nào ăn thì người đó ác ?

Dạo trước tôi có lên GameK.vn đọc một bài báo về việc ăn thịt chó, người trong bài viết sử dụng nhiều "từ mới" để diễn đạt, và dĩ nhiên, dù thích hay không thích thì bài báo đó cũng châm ngòi cho một cuộc tranh luận giữa việc ăn thịt chó hay không nên ăn. Tôi không ủng hộ bài viết đó khi tác giả đòi đưa món "mộc tồn" lên là quốc thực, và đó chỉ là ý kiến chủ quan. Tuy nhiên, tôi vẫn ăn thịt chó và do đó những comment bên dưới phê bình những người ăn thịt chó một cách gay gắt làm tôi cảm giác rất khó chịu. Và một trong những comment mà tôi cảm thấy "lệch lạc" nhất là của bạn này:

Nguyên văn từ bạn ấy như sau:

phạm chí quốc
Tác giả sử dụng rất nhiều từ chuyên môn: trường văn hóa, hiện tượng văn hóa... để đánh lạc hướng người đọc rằng đây là bài báo khoa học. Thực tế đây chỉ là ý kiến của 1 cá nhân, và bài báo đầy tính áp đặt định kiến, tư tưởng của ng viết. 

VD như câu này: "Với người phương Đông, chó vẫn chỉ là một loại súc vật (và còn nguy hiểm cho cộng đồng) chứ không phải là một người bạn như văn hóa phương Tây." 
Xin hỏi tác giả lấy ý kiến này từ đâu? Từ nguồn trích dẫn nào? Hay là bạn đang tự thay mặt đại diện cho "người Phương Đông" để nói lên suy nghĩ của bạn? 

Tôi hoàn toàn phản đối việc ăn thịt chó. Chúng ta đã có thịt gà, thịt heo, bò, cá, vịt, tôm cua ốc,... 
- Về mặt dinh dưỡng/ nhu cầu sống của con người: chừng ấy loại thịt đã thỏa mãn chúng ta về nhu cầu sống. Tại sao chúng ta lại nạp thêm vào thịt chó? Thịt chó ngoài việc giàu đạm (có thể thay thế bằng hải sản...) còn có vitamin gì mà con ng cần nữa chăng? 

- Về mặt ẩm thực: các bạn nói ăn thịt chó rất ngon. Được thôi ! Nhưng sao lại thưởng thức vị ngon từ cái chết của loài vật mà mình tin tưởng? Cứ cho tôi theo lời của tác giả bài viết, ng ta nuôi chó để canh nhà. Bạn nên hiểu cho, để canh nhà thì phải là ai đó/ vật gì đó mà bạn đem lòng tin tưởng nó, thì bạn mới để nó canh nhà cho bạn. Vậy mà sau khi vật đó hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nó lại nhận phần thưởng là được hóa kiếp và xáo măng? Có bao nhiêu cao lương mỹ vị trên đời này để thưởng thức? Hay bạn thích nhấm nháp hương vị của bầy tôi tớ trung thành bằng chén mắm tôm?
(tiếp theo) 

- Vua chúa ngày trước cũng là ng Phương Đông và họ có ăn thịt chó ko ? Thịt chó chỉ là "văn hóa ẩm thực" của đám dân đen thôi bạn à. Đừng lấy nó làm quốc thực, nếu bạn không muốn nước ta có 1 hình ảnh mới trên trường quốc tế, mà chắc chắn hình ảnh này chỉ sau phát xít và pôn-pốt. 

- Và những ai ủng hộ ăn thịt chó, và lấy lý lẽ chó cũng như bò gà vịt, thì xin bạn hãy đến chứng kiến cảnh họ giết chó và so sánh với khi giết bò gà vịt. Bạn sẽ thấy một bên, những con vật đó chỉ lơ ngơ, mơ hồ là có nguy hiểm rồi chết. Còn một bên, là những con vật kêu ăng ẳng, van xin, cào cấu, vùng vẫy trong tuyệt vọng... Vâng, 1 cảnh tượng mà chắc chắn sẽ ko có phim kinh dị nào có thể diễn tả được. 

(Hết)

Tôi không rõ người bạn này của tôi ở đâu, đã đi làm chưa, hay gia cảnh ra sao và tôi chỉ muốn bình luận những gì cậu ta "phản pháo" bài báo ở trên mà thôi. 

Trước hết, hãy đọc hết một lượt cảm nghĩ của cậu ấy cái đã.

....

Bây giờ chúng ta hãy xem cậu bạn này nói những gì nhé: "Tác giả sử dụng rất nhiều từ chuyên môn: trường văn hóa, hiện tượng văn hóa... để đánh lạc hướng người đọc rằng đây là bài báo khoa học. Thực tế đây chỉ là ý kiến của 1 cá nhân, và bài báo đầy tính áp đặt định kiến, tư tưởng của ng viết.". Tôi đồng ý rằng tác giả của bài viết sử dụng nhiều từ mà tôi cũng mới nghe đến, cũng chưa hiểu rõ lắm nhưng anh chàng này cũng làm một điều tương tự, có khác đôi chút, khi sử dụng nhiều câu cảm tính để "đánh" vào tâm lý của người đọc, ví dụ bạn đó viết : "Bạn nên hiểu cho, để canh nhà thì phải là ai đó/ vật gì đó mà bạn đem lòng tin tưởng nó, thì bạn mới để nó canh nhà cho bạn. Vậy mà sau khi vật đó hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nó lại nhận phần thưởng là được hóa kiếp và xáo măng? Có bao nhiêu cao lương mỹ vị trên đời này để thưởng thức? Hay bạn thích nhấm nháp hương vị của bầy tôi tớ trung thành bằng chén mắm tôm?" hay "Thịt chó chỉ là "văn hóa ẩm thực" của đám dân đen thôi bạn à. Đừng lấy nó làm quốc thực, nếu bạn không muốn nước ta có 1 hình ảnh mới trên trường quốc tế, mà chắc chắn hình ảnh này chỉ sau phát xít và pôn-pốt.". Đọc cmt của bạn thì tôi cảm thấy bị "ngập" trong mớ cảm tính của bạn, khiến đôi khi tôi cảm thấy bạn đang sỉ vả những người ăn thịt chó vậy, có đáng như vậy không bạn ? Chúng ta đang tranh luận mà, nêu ý kiến chứ không nên sỉ vả nhau như thế !

Xong, tôi tiếp tục đi tìm hiểu từng luận điểm của bạn về việc "hoàn toàn phản đối việc ăn thịt chó" nhé:

- Luận điểm thứ 1: "Về mặt dinh dưỡng/ nhu cầu sống của con người: chừng ấy loại thịt đã thỏa mãn chúng ta về nhu cầu sống. Tại sao chúng ta lại nạp thêm vào thịt chó? Thịt chó ngoài việc giàu đạm (có thể thay thế bằng hải sản...) còn có vitamin gì mà con ng cần nữa chăng?". Thưa bạn, thật ra bạn không ăn thịt mà ăn chay bạn vẫn sống bạn nhé, sống khỏe nữa là đường khác, ít mắc nhiều bệnh hơn nữa cơ. Ngoài thức ăn thực vật ra bạn còn cần vitamin gì mà nạp cả gà, vịt, heo, bò,...vậy ? Ăn chay là đã đảm bảo cho bạn thỏa mãn về nhu cầu sống rồi, ok ?

- Luận điểm thứ 2: "Về mặt ẩm thực: các bạn nói ăn thịt chó rất ngon. Được thôi ! Nhưng sao lại thưởng thức vị ngon từ cái chết của loài vật mà mình tin tưởng? Cứ cho tôi theo lời của tác giả bài viết, ng ta nuôi chó để canh nhà. Bạn nên hiểu cho, để canh nhà thì phải là ai đó/ vật gì đó mà bạn đem lòng tin tưởng nó, thì bạn mới để nó canh nhà cho bạn. Vậy mà sau khi vật đó hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, nó lại nhận phần thưởng là được hóa kiếp và xáo măng? Có bao nhiêu cao lương mỹ vị trên đời này để thưởng thức? Hay bạn thích nhấm nháp hương vị của bầy tôi tớ trung thành bằng chén mắm tôm?". Đọc xong đoạn này tôi cứ bị ám ảnh bạn ở nơi phố thị cơ, không biết gì về vật nuôi và những người bạn ở nơi thôn quê chúng tôi. Hồi còn nhỏ tôi đi học đã được dạy phải cho gà ăn như thế nào, cho vịt ăn ra sao, tắm heo như thế nào, rồi với cả chú chó canh nhà chúng tôi nữa,...Chúng tôi tin tưởng hết những loài vật đó, tất cả chúng là bạn của chúng tôi, bạn hiểu không. Nói như bạn thì mỗi lúc chúng tôi ăn thịt một con gà là chúng tôi đang ăn thịt người bạn của chính mình đó ! Nói như bạn thì mỗi khi mẹ tôi bán một con heo là chúng tôi đang bán người bạn của chính mình mình đó ! Nói như bạn thì mỗi lần ba tôi cột con chó ra sau nhà là chúng tôi đang ngược đãi người bạn của chính mình đó ! Bạn thiếu hiểu biết hoặc chưa được tiếp xúc thì tôi sẽ cho bạn biết thêm điều này, hầu hết cho nhà nuôi thì người nhà đó rất hiếm khi làm thịt thậm chí ăn thịt con chó đó, tôi nói thiệt. Hay nói cách khác mỗi khi tôi đang ăn một miếng thịt chó ngoài quán là tôi đang nhấm nháp hương vị của bầy tôi tớ trung thành của người khác cơ, tôi ác lắm cơ ! Nhưng giống tôi, khi bạn đang ăn một miếng thịt gà, thịt vịt, thịt heo, thịt bò, thịt dê,....thì bạn cũng đang thưởng thức vị ngon của những "đứa con nuôi" của một gia đình khác. Người ta nuôi con vật, dù để lấy thịt đi chăng nữa thì họ cũng phải chăm bẳm nó bạn à, bạn cứ ăn đi và thưởng thức nhé. 

- Luận điểm thứ 3: "Vua chúa ngày trước cũng là ng Phương Đông và họ có ăn thịt chó ko ? Thịt chó chỉ là "văn hóa ẩm thực" của đám dân đen thôi bạn à. Đừng lấy nó làm quốc thực, nếu bạn không muốn nước ta có 1 hình ảnh mới trên trường quốc tế, mà chắc chắn hình ảnh này chỉ sau phát xít và pôn-pốt.". Bạn đang nghĩ bạn xuất thân từ quý tộc, hay vua chúa đúng không ? ^^, ok ok, mình là dân đen, nhà mình xuất thân từ làm rẫy cơ mà, đen lắm. Nhưng chúng tôi đen da chứ không phải xấu xa, đen tối mà bạn lại đem so sánh với cả phát xít và pôn pốt. Nếu không có dân đen chúng tôi thì vua chúa các bạn phải quét lá đa ngàn đời rồi bạn ạ. Tôi đồng ý với bạn là không nên đưa món đó lên làm quốc thực, rõ là không hay. Nhưng đừng có bó tất cả mọi người lại chung với đám dân đen như bạn nghĩ nhé, bạn bao nhiêu tuổi rồi, bạn có dám đứng trước toàn thể mọi người - những người ăn thịt chó - mà gọi họ là dân đen không, vạ miệng đấy bạn, biết đâu đấy bạn sẽ gặp ông bà chú bác của bạn đang đứng cạnh tôi đấy. Nếu cứ ăn thịt chó mà thành phát xít hay pôn pốt thì tôi mẫm chắc giờ này bạn không ở đây để cmt nữa đâu.

- Luận điểm cuối cùng: "Và những ai ủng hộ ăn thịt chó, và lấy lý lẽ chó cũng như bò gà vịt, thì xin bạn hãy đến chứng kiến cảnh họ giết chó và so sánh với khi giết bò gà vịt. Bạn sẽ thấy một bên, những con vật đó chỉ lơ ngơ, mơ hồ là có nguy hiểm rồi chết. Còn một bên, là những con vật kêu ăng ẳng, van xin, cào cấu, vùng vẫy trong tuyệt vọng... Vâng, 1 cảnh tượng mà chắc chắn sẽ ko có phim kinh dị nào có thể diễn tả được". Trước khi đi bình luận câu này tôi khuyên bạn này một câu trước, nếu có yêu thương loài vật (như những gì bạn đang cố tạo ra đây) thì hãy yêu thương một cách công bằng, đừng có lệch lạc kiểu như ăn thịt chó là độc ác còn giết bao nhiêu con bò thì cũng chỉ là miếng thịt. Bạn so sánh cảnh giết chó với giết gà hả, vậy bạn có làm gà bao giờ chưa ? Tôi thì chưa, tôi sợ ánh mắt của chúng - những con vật sắp bị "hóa kiếp" ấy - những ánh mắt tội nghiệp khôn tả. Bạn không thấy tội chúng sao, làm sao chúng có thể gào thét được như con chó, cắt tiết thì đứt cả thanh quản rồi, chỉ còn âm thanh ự ự đọng lại trong cổ họng, nó quá yếu để có thể phản kháng mạnh hơn bạn à. Vậy là con chó bị giết là tội nhất rồi ? Chưa đâu bạn, bạn đã thấy người ta giết heo chưa ? Bạn sẽ thấy con heo cũng gào thét không kém con chó của bạn đâu, chỉ khác là nó kêu éc éc chứ không ăng ẳng, và bạn nghĩ nhát dao lấy tiết của con heo thì đỡ đau hơn so với con chó à, bạn thử đi. Bạn đã nghe tiếng con dê lúc chuẩn bị "lên thớt" chưa, tiếng kêu của nó phát ra còn kinh dị hơn nhiều bạn à, bạn sẽ nghe tiếng con nít la hét từ miệng của một con thú đấy, chắc bạn thấy vui tai hơn so với tiếng ăng ẳng hả nên bạn lại nói nó chỉ biết lơ ngơ, mơ hồ. Còn con bò, cái loài mà bạn lâu lâu phải nhớ mỗi khi làm một tô bún bò tái hay gầu gân gì đấy, bạn có biết mỗi khi làm thịt nó người ta phải dùng đến cả búa tạ phang vào đầu chúng không, bạn nghĩ con chó mà trúng cái búa tạ ấy có còn gào thét hay kêu lên cho bạn nghe nữa chăng. Vậy mà chúng đã chết đâu, nhiều lúc một con bò với cái đầu bị nghiêng một bên (chấn thương từ cú đập tạ kia) và một dòng máu từ giữa đầu chảy xuống sùi bọt mép, giẳng đứt cả dây buộc mõm chạy như điên dại, húc hết người này đến người kia, rồi thì bò chết người cũng bỏ mạng. Miếng thịt bò bạn ăn đôi khi đánh đổi bằng cả vài sinh mạng, bạn vẫn thấy ngon lạ thường, trong khi miếng thịt chó mà tôi đang ăn bạn lại nói là tôi ác độc, dã man. Tình yêu bạn dành cho loài chó quá ư thiên lệch.

Tôi sẽ không ăn thịt chó thay cho thịt heo đâu, bạn yên tâm. Tôi còn hạn chế ăn thịt, dù là thịt của con nào đi nữa, trong các bữa ăn mà. Nhưng bạn nên suy nghĩ lại, miếng thịt chó không làm nên nhân cách con người, mà chính nhân cách của con người đó sẽ cho thấy họ ăn như thế nào. Tôi không dùng từ mới, nhưng khi tôi nói văn hóa của dân tộc Việt Nam khác với nước ngoài chắc bạn hiểu đúng không, ừm, đôi lúc cái gì hay mình tiếp thu, cái gì dở mình cũng phải học hỏi, nhưng đều phải chọn lọc cả, không chỉ nên nghe thôi đâu. 

Những hình nhân nhảy múa - thử động não xíu nào !

Trước đây khi đọc truyện Conan tôi khá thích thú với một vụ án mà trong đó Conan đã giải một đoạn mật mã(thật ra là nhiều đoạn khác nhau), vì nó có liên hệ với vụ những hình nhân nhảy múa của Sherlock Holmes. Sau này khi tôi sưu tầm các vụ án của Sherlock Holmes tôi cũng muốn đọc vụ án này một cách chính thống (không qua lời kể trong truyện Conan ^^, vả lại trong truyện Conan thì Conan nhớ lại những gì đã được ông bố cho chơi từ nhỏ, không phải suy luận nhiều lắm). Tuy vậy, đoạn mật mã này không được in trong truyện khiến tôi phải tìm ở ngoài và rút cuộc thì nó cũng ở đây như bạn thấy đấy

Trong vụ án này, khi đọc các đoạn mật mã mà người chồng của người phụ nữ người mà nhận các thông điệp từ một kẻ nào đó thì Sherlock Holmes đã có một sự hứng thú đặc biệt vì theo như ông ấy thì ông chưa từng gặp loại mật mã này bao giời. Dĩ nhiên với trí thông minh trời cho ông ấy đã giải quyết vụ án khá nhanh dựa vào các đoạn mã ấy, đáng tiếc là vẫn xảy ra án mạng. Sherlock Holmes đã đưa ra 2 giả thiết ban đầu để đi giải các đoạn mã trên, đó là:

1. Chữ E là chữ cái xuất hiện nhiều nhất trong các câu, đoạn văn trong tiếng Anh. 

2. Người phụ nữ này có tên là Elsie, do đó chắc hẳn trong các đoạn mật mã mà kẻ xa lạ kia gửi ắt hẳn phải có chứa cụm mật mã mang nghĩa Elsie.

Vậy chúng ta hãy cùng đi giải nó nhé.

Thứ nhất, bằng quan sát và dựa theo giả thiết thứ nhất ta dễ tìm ra hình nhân nào tương ứng với chữ E:

Thay hình nhân này bằng chữ cái E trong các đoạn mật mã, ta sẽ tìm kiếm được 2 cụm mật mã mà giả thiết 2 đã suy đoán rằng là tên của người phụ nữ - Elsie:

Ngay khi đọc các đoạn mã Sherlock Holmes cũng chú ý tới các hình nhân cầm lá cờ và ông ta cũng cho rằng các lá cờ chỉ đơn giản là một dấu ngắt câu chứ làm thay đổi nghĩa của các hình nhân này. Vậy từ đoạn trên ta tìm được thêm các chữ cái L,S và I.

Sau đó chúng ta chú ý tới cụm mật mã mà bà Elsie kia trả lời cho kẻ kia: 

Một từ tiếng Anh gồm 5 chữ cái có 2 chữ E nằm ở vị trí thứ 2 và thứ 4. Trong tiếng Anh không có nhiều từ thỏa mãn lắm và Sherlock Holmes cũng suy luận ra đó là chữ NEVER, khá hợp lý trong bối cảnh vụ án lúc đó. Tới đây ta sẽ có đoạn tóm tắt nhỏ như sau: kẻ đã viết các đoạn mã  là một người đã quen biết với bà Elsie từ trước và đột nhiên vì một lý do gì đó hắn tìm bà ta. Theo như chồng bà ta kể lại thì bà ấy trước kia từng sống bên Mỹ, ta có thể suy ra hẳn đó là người quen của bà ở bên Mỹ. Hẳn bà có một quá khứ không mấy đẹp nên không bao giờ muốn nhắc lại và dựa vào thái độ của bà khi đọc các đoạn mã thì ta biết chắc rằng kẻ đó cũng biết điều đó. Nhưng y cần gì ? Tiền ? Tình yêu ?

Ta trở lại với các đoạn mã, có một cụm (dựa vào các dấu được biểu thị bằng hình lá cờ) khá rõ ràng:

một từ gồm 4 chữ cái ...ERE, cũng không khó lắm khi kiếm chữ cái phù hơp còn lại là chữ H. Bây giờ ta lại chú ý tới một đoạn khác cũng gồm 4 kí tự:

Từ này gồm có 4 chữ cái và tận cùng là chữ E. Ta đã biết đi sau từ này là tên của bà Elsie, vậy đó là một động từ thì sẽ hợp lý hơn: kẻ đó đang gọi hay yêu cầu bà Elsie làm điều gì đó. Một động từ gồm 4 chữ cái và tận cùng là chữ E. Ta có thể nghĩ ra kha khá từ nhưng từ COME có lẽ sẽ hợp lý hơn cả. Hãy thử. Như vậy ta biết thêm các chữ cái C,O và M. Đoạn mật mã đầu tiên cho ta thêm gợi ý về một từ chưa biết;

...M HERE, thật khó mà cưỡng lại chữ A trong trường hợp này. Ta đi tiếp tới 2 cụm cuối trong đoạn mật mã này:

Thử điền vào trước nhé: A...E. SLANE..., hẳn đây là một tên người. Khá hợp lý: tôi đang ở đây, tôi là...Ta đã biết đây là một người Mỹ vì vậy từ A...E có thể là từ ABE, và thử các chữ cái vào chỗ trống còn lại ta thấy khó từ nào hợp lý hơn chữ Y, SLANEY.

Đoạn mật mã cuối cùng kẻ kia gửi cho bà Elsie có cụm:

MEE..., bạn có nghĩ ra từ nào không, tôi thì chỉ thấy ngay từ MEET. Hãy để tôi tiếp tục thử. Đến đây các cụm mật mã dần dần ra ngoài ánh sáng, vì thực chất chúng ta không còn nhiều chữ cái lắm:

A T . E L R I ... E S

... R E ... A R E. T ...

Ở cụm đầu tiên chỉ về một địa điểm (căn cứ vào từ AT phía trước), và phải là một địa điểm trong vùng, hơn nữa chắc hẳn đó là nơi hung thủ ở. Với khả năng của Sherlock Holmes thì muốn điều tra cũng không khó nhưng ông ta đã tự suy luận trước từ còn thiếu là chữ G. Ở cụm thứ 2 có một từ tiếng Anh khá quen thuộc...RE...ARE, mà ta đã biết 2 chỗ còn trống là cùng một từ, hãy thử tiếp trong bảng chữ cái còn bao nhiêu từ nhé, từ P được xếp vào là hợp lý nhất. Còn cụm T..., ta viết nguyên cụm phía trước và phía sau nó để tìm xem nhé: PREPARE T... MEET, còn gì phải nghĩ lâu hơn nhỉ, đó chắc hẳn là từ O. 

Cụm cuối cùng chưa được giải mã là:

GO..., nên nhớ thêm là câu này hàm ý đe dọa, dựa vào thái độ hối hả của Sherlock Holmes lúc đó. Nếu không bạn cũng có thể thấy nguyên cụm phía trước ELSIE.PREPARE.TO.MEET.THY. cũng hàm ý rằng sẽ có chuyện gì đó xảy ra. Giết người ư, chuyện đó đã xảy ra rồi đó. và từ GOD sẽ được đặt vào đây.

Đoạn mã cuối cùng là của Sherlock Holmes gửi cho kẻ kia cho nên ta sẽ không xét đoạn đó. Dĩ nhiên đến giờ ta có thể đọc được nguyên đoạn như sau:

COME.HERE.AT.ONCE

Mức ý nghĩa và độ giá trị trong bài toán kiểm định.

Ngày 5/3/2013

Lẽ ra bài này phải được viết vào tối hôm qua, nhưng do mải chơi DotA nên giờ tôi mới có thời gian để viết vậy.

Tôi bắt đầu công việc trợ giảng với môn Nguyên lý thống kê và Dự báo trong kinh doanh, dĩ nhiên lúc học thì một đằng còn đi giảng lại là một đằng khác. Do đó tôi phải đọc lại sách để hiểu kĩ hơn các khái niệm - một thời mình từng bỏ qua vì chỉ học cho qua chứ chả biết kiến thức đó dùng để làm gì.

Trong những khái niệm cơ bản ban đầu của 2 môn học định lượng này, tôi có sự chú ý tới hai giá trị sau: mức ý nghĩa α - alpha và độ giá trị - 1-β. Về vấn đề này tôi cũng có trao đổi với 2 người thầy của tôi là thầy Trần Bá Nhẫn (Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh) và thấy Trần Kim Ngọc (Đại học Công nghệ Sài Gòn) do đó đã hiểu được chút it. Tôi viết lại vừa nhằm để ôn lại kiến thức, vừa để tìm cho mình một lối hành văn dễ nhớ, đặng sau này có quên thì coi lại vẫn tốt hơn.

Nếu đã từng học ( hoặc đang học) các môn phân tích định lượng thì chắc không ai không biết tới giá trị α và β:

Ở đây tôi chỉ đề cập tới phương diện kiểm định giả thuyết. Trong kiểm định giả thuyết, người ta thường dựa trên mẫu để đưa ra suy đoán cho tổng thể, do đó, thường gặp các sai lầm:

- Bác bỏ giả thuyết Ho khi Ho đúng, xác suất mắc sai lầm loại I gọi là mức ý nghĩa α. Ngược lại với xác xác suất này gọi là độ tin cậy 1-α, là xác suất khi không bác bỏ Ho khi Ho đúng.

- Bác bỏ giả thuyết Ho khi Ho sai, xác suất này được gọi là dộ giá trị của kiểm định 1-β. Ngược lại thì ta có xác suất mắc sai lầm II là β, chấp nhận Ho khi Ho sai.

Vậy có mối liên hệ nào giữa 2 loại sai lầm này không ? Nếu biết được giá trị xác suất của một loại sai lầm, ta có thể tim được giá trị xác suất của loại sai lầm còn lại không ? Tôi rất muốn biết điều này. Điều làm tôi thấy có thể tìm được là vì một quan sát : khi α tăng thì xác suất bác bỏ Ho đúng càng cao dễ dẫn đến chấp nhận Ho khi Ho sai càng cao, hay β cũng tăng.

Chúng ta sẽ đi từ một ví dụ đơn giản để kiểm tra điều này.

Ví dụ: Một hiệu trưởng trường Đại học muốn biết điểm trung bình trong năm học vừa rồi của sinh viên có cao hơn năm ngoái hay không đã tiến hành một cuộc điều tra trên mẫu 100 sinh viên. Giả sử rằng trong quá trình điều tra thì độ lệch tiêu chuẩn xác định là 0,5 điểm và điểm trung bình của năm ngoái là 5,3. Cho mức ý nghĩa là 10%.

Khi giải bài toán này, ta hãy hình dung xem, điểm trung bình của mẫu khảo sát này phải là bao nhiêu thì năm học này có kết quả tốt hơn so với năm ngoái. 

Đặt giả thuyết:

H₀: µ ≤ 5,3

H₁: µ > 5,3

Dựa vào công thức tính Zo, ta có:

Zo = (Xtb - 5,3)*(n^1/2)/σ

=> Xtb = Zo*σ/(n^1/2) + 5,3

Ta sẽ bác bỏ Ho nếu giá trị kiểm định Zo > 1,645 (độ tin cậy là 90%)

=> Xtb = 5,38225 (điểm). Ho sẽ bị bác bỏ nếu giá trị trung bình trong cuôc điều tra Xtb > 5,38225 điểm, hay năm học này "có vẻ" tốt hơn so với năm ngoái.

Hãy cho một vài giá trị trung bình cụ thể, ta sẽ đi tìm độ giá trị của phép kiểm định.

1.Giả sử điểm trung bình điểu tra được là 5,4 điểm

Ta tính được:

Zo = ( 5,4 - 5,3)*(100^1/2)/0,5 = 2 .

Rõ ràng với giá trị Zo = 2 thì giả thuyết Ho sẽ bị bác bỏ vì sai, nhưng xác suất Ho sẽ bị bác bỏ trong trường hợp này là bao nhiêu (ta nên nhớ rằng có xác suất mắc sai lầm chấp nhận Ho khi Ho sai).

Ta có: Z = (5,38225 - 5,4)*(100^1/2)/0,5 = - 0,355, vậy để bác bỏ Ho thì xác suất sẽ là :

P(Z ≥ - 0,355) = 0,5 + 0,1387 = 0,6387 (63,87%)

Phần diện tích hình nón chụp từ phía bên phải của giá trị -0,355 là vùng bác bỏ Ho.

Vậy độ giá trị trong trường hợp này là 0,6387, nghĩa là xác suất bác bỏ Ho trong trường hợp này là 63,87%.

Và xác suất mắc sai lầm loại II là 1-0,6387 = 0,3613.

2.Giả sử điểm trung bình điểu tra được là 5,1 điểm

Ta cũng có:

Z = (5,38225 - 5,1)*(100^1/2)/0,5 = 5,645.

Ta đã biết trong bảng Laplace thì với giá trị Z = 5,645 gần như P (Z ≥ 5,645) = 0 (0,0000006), hay nói cách khác, giả thuyết Ho sẽ không bị bác bác bỏ trong trường hợp này.

3.Quay trở lại trường hợp điểm trung bình điểu tra được là 5,4 điểm, ta thay đổi dữ kiện mức ý nghĩa α = 5%.

Với α=5%, ta có giá trị Xtb = 1,96*(100^1/2)/0,5 + 5,3 = 5,398 (điểm)

và

Z = (5,398 - 5,4)*100/0,5 = -0,04

P(Z ≥ -0,04) = 0,5 + 0.16 = 0,66 (66%)

Xác suất mắc sai lầm loại II là 1 - 0,66 = 0,34

Như vậy khi giá trị mức ý nghĩa tăng thì xác suất mắc sai lầm loại II cũng tăng, đúng như ban đầu tôi đã kì vọng.

Ngày đầu vọc blogger

Cũng được, không đến nỗi ^^ !